De een kan niet zonder de ander. De meester en de leerling vormen samen een team.
“Het traject is zeker geen éénrichtingsverkeer van Meester naar Leerling. Beiden leren zij van het proces.”
Pieterjan en Martijn ontmoetten elkaar voor het eerst op Draaifeest, hét evenement voor de wipdraaibank in de Lage Landen. Dit vormde de aanzet voor de hechte samenwerking.
Leerling Pieterjan
Doorheen de jaren was ik gepassioneerd bezig met groen hout op een meestal niet-machinale manier, voornamelijk in mijn vrije tijd. Het werken met hout geeft mij veel voldoening omdat ik met lokale grondstoffen aan de slag kan en er zo voor zorg dat de korte keten in de praktijk gebracht wordt. In 2020 besliste ik om halftijds te werken en zelfstandige in bijberoep te worden als De Houtbewaarder.
De Houtbewaarder heeft als missie om bomen een betere toekomst dan simpelweg brandhout te geven en dit heeft ondertussen geresulteerd in de exploitatie van een mobiele houtzagerij en veel verschillende projecten die werken met lokaal hout (speeltuinen, banken, planken, bloembakken, …).
Twee jaar geleden volgde ik in mijn vrije tijd een vierdaagse workshop lepelsnijden, wat mijn passie enkel voedde en mij deed besluiten om verder te gaan in de ambachtelijke kant van de houtbewerking. Ik exploreerde in mijn vrije tijd groenhoutbewerking met handgereedschap, schaafpaard en aanverwanten. De ene cursus volgde de andere op en meer en meer ging ik ook op zoek naar de ontstaans- en bestaansreden van verschillende houten objecten.
In de zomer van 2022 maakte ik een Jenny Chair, een traditionele groen houten stoel, bij Sjors van der Meer en Job Suijker in Nederland. Ook dit wakkerde mijn interesse aan en in het najaar bouwde ik mijn eerste wipdraaibank om spijlen van een stoel te draaien. Als bij toeval werd er in het voorjaar van 2023 het allereerste Draaifeest georganiseerd, een allereerste bijeenkomst van mensen die draaien op een wipdraaibank.
Ter voorbereiding van dit festival maakte ik mijn tweede draaibank, eentje om kommen, schalen en bekers te draaien. Op het Draaifeest heb ik Martijn voor het eerst ontmoet en stond ik versteld van zijn kennis en kunde. Hier werd het eerste zaadje geplant voor de samenwerking die we nu voor ogen hebben.
Na het Draaifeest ben ik in mijn vrije tijd verder blijven draaien. Door middel van demonstraties op ambachtenmarkten probeer ik het ambacht kenbaar te maken bij het grotere publiek. Ik merkte ook dat ik nog veel moet leren. De leercurve is vrij steil, je kan snel een eenvoudige kom draaien, maar de verscheidenheid aan objecten en afwerkingsgraden vragen toch meer dan enkel een hobbyist die zijn best probeert te doen. De kans om bij Martijn zowel de kennis van het smeden van de haken als het draaien van houten objecten én de geschiedkundige achtergrond te doorgronden is uitzonderlijk. Dit krijgen we enkel voor elkaar omdat we door de beurs tijd kunnen vrijmaken om kennis op te doen en door te geven.
Als sluitstuk van het trajct zou ik graag het draaien op een wipdraaibank in Vlaanderen verder zetten door periodieke bijeenkomsten te organiseren. Dit kunnen bijeenkomsten zijn van mensen met een passie voor groenhoutbewerking in het algemeen, maar bij voorkeur met een zeer sterke focus op het draaien op een wipdraaibank. Het zou mooi zijn als ik dit kan doen onder de vleugels van de Association of Polelathe Turners and Green Woodworkers, dé referentieorganisatie uit de UK voor groenhoutbewerking die ook Bodgers Ball organiseert.
Ook het organiseren van workshops en demonstraties hoop ik dan verder te professionaliseren met de hulp van de financiële inzichten die ik verworven heb tegen het einde van het traject zodat het op langere termijn mogelijk blijft het ambacht uit te dragen. In elk geval is er tijdens de twee jaar van het traject ruimte voor verdere professionalisering en daar ga ik voluit op inzetten.
Naast mezelf verder professioneel ontplooien hoop ik ook een referentie te kunnen worden voor onderzoekers (bv. experimentele archeologen of geschiedkundigen) die samen met mij aan de slag willen gaan om de objecten die zij gevonden hebben te doorgronden. Door mijn technische inzichten die ik zal verworven hebben, kan ik dan een antwoord bieden op vragen die zij nog hebben.
Meester Martijn
De vraag van Pieterjan of ik op wilde treden als meester in een meester-leerling-traject maakte mij direct geïnteresseerd. De mogelijkheid om als docent met de kennis van en ervaring met het draaien op de wipdraaibank intenser en uitgebreider bezig te zijn dan bij een korte workshop of demonstratie spreekt mij zeer aan. Het is voor mij persoonlijk interessant om op een diepgaandere manier met een leerling de theorieën en technieken te kunnen bespreken.
Mijn ervaringen als docent binnen het secundair onderwijs hebben mij geleerd dat dit twee richtingen op werkt, in de zin dat niet alleen de leerling ervan leert, maar dat zeker ook het eigen begrip van de materie enorm toe kan nemen door dit aan een ander te leren. Daarnaast biedt het traject een goede mogelijkheid om een erfgoedgemeenschap te vormen die breder gefundeerd is en kwalitatief meer hoogstaand is dan nu, onder andere door de uitstekende mogelijkheid die het biedt om het hele proces goed te documenteren. Zodoende kan de kennis over het ambacht en de historie daarvan verder verspreid worden, en hopelijk daarmee ook de waardering en erkenning van dit ambacht in het specifiek en de ambachten als geheel meer in het algemeen, en kunnen meer mensen gemotiveerd worden het ambacht op te pakken.
De Vlaams-Nederlandse samenwerking, die binnen de vershoutwereld al groeiende is, biedt daarnaast op historisch gebied nog zeer interessante mogelijkheden. Er bestaat uiteraard een lange historische band tussen Vlaanderen en (met name het zuidelijke deel van) Nederland met een gezamenlijke taal en cultuur. Hierdoor zijn de vele gedraaide voorwerpen die in Vlaanderen zijn gevonden en geconserveerd liggen in de depots van musea ook voor mij zeer van belang.
Het feit dat Pieterjan als leerling zelf het initiatief heeft genomen voor dit traject, met daarnaast ook zijn enthousiasme om een koppeling te maken tussen de techniek en de historie van het draaien en de gedraaide producten geeft mij vertrouwen dat we samen een mooi traject kunnen vormgeven en met een mooi evenement een startschot kunnen geven voor de herintroductie van het professioneel gebruik van de wipdraaibank in Vlaanderen.